دلایل کمبود عناصر غذایی در گیاه

• عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در خاک به وفور وجود دارند اما بخش عمده ای از این عرضه بالقوه به شکلی  است که به  اندازه کافی و سریع در دسترس گیاه قرار نمی‌گیرد تا رشد  مطلوبی داشته باشد لذا از دسترس خارج شده و گیاه دچار کمبود می‌گردد.
• بستر خاک قابل کشت از ابتدا  دارای کمبود عناصر مغذی مورد نیاز گیاه بوده است. 
• در اثر برداشت محصول، خاک دچار کمبود برخی از عناصر غذایی شده است و محصول جدید با کمبود مواجه می‌شود  

در چنین مواردی استفاده از کودهای کشاورزی حاوی مواد معدنی و املاح و یون های مهم، ضرورت پیدا می کند. عناصر موجود در کودها می توانند جایگزین این  کمبودها در خاک شوند و رشد گیاه را بهبود ببخشند، بنابراین گیاهان برای رشد به مواد مغذی مختلفی نیاز دارند که توسط ریشه از خاک دریافت می شوند. گیاهان کمبود موادغذایی را گاهی اوقات به شکل های مختلف نمایش می دهند به عنوان مثال، در بسیاری موارد کلروز (به رنگ زرد یا سبز کم رنگ)، نشان دهنده کمبود گوگرد و نیتروژن است و یا کمبود آهن باعث ایجاد بافت سفید یا زرد کم رنگ می شود. با این حال، علائم کمبود ممکن است به اشتباه تفسیر شوند.

همچنین بیماری های گیاهی نیز  می توانند ظاهری شبیه کمبود مواد معدنی ایجاد کنند، لذا انجام آنالیز خاک و برگ توسط آزمایشگاه و تفسیر نتایج آن توسط متخصص تغذیه گیاه برای استفاده از کود مناسب و میزان مصرف آن بسیار ضرروی است تا با  انتخاب  نوع صحیح کود گیاه بتواند  کمبود این  مواد مغذی را برطرف کند. عوامل زیادی از جمله کیفیت خاک، نوع محصول و روش کاربرد، می‌توانند بر انتخاب نوع کود تأثیر بگذارند. امروزه طیف گسترده ای از کودهای کشاورزی موجود است که به کشاورزان این امکان را می دهد تا محیطی غنی از مواد مغذی برای محصولات خود ایجاد کنند.

کود نیترات چیست؟

کود نیترات سال ها است که به عنوان یکی از کارآمدترین و مطمئن ترین منابع نیتروژن توسط کشاورزان استفاده می شود. کودهای مبتنی بر نیترات، نظیر نیترات آمونیوم، نیترات کلسیم و ... مواد مغذی خالصی هستند که الزامات زراعی و زیست محیطی کشاورزی مدرن را به خوبی برآورده می کنند. این ترکیبات در کنار دقت، کارایی و قابلیت اطمینان، تاثیر زیست محیطی کمتری نیز در مقایسه با کودهای مبتنی بر اوره دارند. بنابراین کودهای نیترات، انتخاب اول کشاورزانی هستند که به عملکرد مطمئن و حفاظت از محیط زیست اهمیت می دهند. 

نیتروژن عنصری حیاتی برای زندگی گیاهان است که رشد ریشه، فتوسنتز و همچنین جذب سایر مواد مغذی را تحریک می نماید. با این حال مولکول های نیتروژن موجود در جو غیر فعال هستند و به راحتی توسط گیاهان جذب نمی شوند، در نتیجه باید این عنصر را به شکل کود مبتنی بر نیترات به خاک اضافه کنیم. استفاده از نیتروژن به شکل نیترات، یک منبع تغذیه فوری برای گیاهان است. چراکه، نیترات (NO3) به راحتی و به سرعت توسط گیاهان جذب می شود. این ماده در خاک تحرک بالایی دارد و خیلی سریع به ریشه گیاه می رسد. 

مهم ترین فواید کود جلبک دریایی

جلبک دریایی  نقش به‌سزایی در افزایش رشد و عملکرد گیاه دارد و به عنوان یک تهویه کننده خاک شناخته می‌شود: جلبک‌های دریایی غنی از ترکیبی به نام آلژینات هستند و زمانی که اسید آلژینیک با یون های فلزی موجود در خاک پیوند برقرار می‌کند، ساختار کلی خاک بهبود یافته و در عین حال، هوادهی طبیعی آن را فراهم می‌سازد.

استفاده از کود جلبک دریایی می تواند فعالیت آنزیم و فعالیت میکروبی خاک را القا دهد و در نتیجه باعث بهبود کیفیت خاک شود: جامعه میکروبی جزء مهمی از اکوسیستم خاک است و به عنوان محرک اصلی سلامت و کیفیت خاک شناخته شده است. موجودات زنده خاک مسئول بسیاری از عملکردهای حیاتی اکوسیستم و فرآیندهای بیولوژیکی ضروری در خاک می‌باشند، مانند چرخه مواد مغذی، حذف سموم، تجزیه مواد آلی و تشکیل خاکدانه های خاک، علاوه بر این موارد میکروارگانیسمهای موجود در خاک نقش مهمی در تقویت رشد گیاه دارند. اگرچه پیوندهای پنهان بین جوامع میکروبی خاک و اکوسیستم خاک هنوز به خوبی درک نشده است اما اثرات متقابل بین نوع کود، تنوع و فراوانی جوامع میکروبی خاک و کیفیت گیاه مشاهده شده است.

کود جلبک دریایی از گیاهان در شرایط تنش زیستی و غیرزیستی محافظت می‌کند و مقاومت گیاه را در برابر آفات و بیماری‌ها افزایش می‌دهد.

کود جلبک دریایی سرشار از ریزمغذی ها از جمله فسفر، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و هورمون‌های رشد (مانند اکسین ها و سیتوکینین ها) است لذا در تحریک جوانه‌زنی، افزایش سبزینگی و فتوسنتز، ایجاد گل، افزایش باروری گیاه، افزایش خاصیت انبار داری محصول و افزایش اندازه و کیفیت محصول نقش چشم گیری دارد. 

جذب عناصر مغذی توسط اسیدهای هیومیک به چه صورت است؟

اسیدهای هیومیک به طور طبیعی اکسید می شوند که به آن‌ها یک بار منفی خالص می دهد. بنابراین، یون‌های مثبت، که به کاتیون‌ها نیز معروف هستند، به سمت این مولکول‌های بزرگ جذب شده و به آنها متصل می‌شوند. این ظرفیت تبادل کاتیونی یک ویژگی منحصر به فرد و بسیار مفید اسیدهای هیومیک است. و بسیاری از مواد مغذی مورد نیاز گیاهان مانند منیزیم، کلسیم، آهن و سایر مواد معدنی کمیاب که دارای بار مثبت هستند، در حضور اسیدهای هیومیک، از خاک جدا و در دسترس ریشه قرار می‌گیرند. بنابراین مهمترین ویژگی اسیدهای هیومیک توانایی آن‌ها در اتصال به یونها، اکسیدها و هیدروکسیدهای نامحلول فلزات و آزادسازی آهسته و پیوسته آن‌ها در گیاه است.

کود جلبک دریایی

کود جلبک دریایی سرشار از ریزمغذی ها از جمله فسفر، کلسیم، منیزیم، پتاسیم و هورمون‌های رشد است لذا در تحریک جوانه‌زنی، افزایش سبزینگی و فتوسنتز، ایجاد گل، افزایش باروری گیاه، افزایش خاصیت انبار داری محصول و افزایش اندازه و کیفیت محصول نقش چشم گیری دارد.  جلبک دریایی یک گیاه دریایی است که در اقیانوسها، رودخانه‌ها، دریاچهها و دیگر آب‌ها رشد می‌کند و اگر در حجم زیاد، برداشت شود به سرعت، مجددا رشد خواهد کرد، بنابراین جلبک‌ها از نظر زیست محیطی، پایدار هستند و تأثیر مثبتی بر چرخه CO2 در اکوسیستم می‌گذارند. کود حاصل از جلبک دریایی نوعی کود ارگانیک است که در گونه‌هایی مانند Ascophyllum nodosum و Fucus vesiculosus یافت می‌شود. غلظت‌‍‌های بالایی از مواد معدنی و هورمون‌های گیاهی در جلبک‌های دریایی یافت شده است لذا  می‌توانند به عنوان یک کود زیستی، جایگزین پایداری برای کودهای شیمیایی تبدیل شوند.

با توجه به ارگانیک بودن این کود می‌توان آن را به‌ عنوان یک نوع کود ارگانیک معرفی کرد، پس برای افزایش حاصلخیزی خاک و کمک به رشد گیاهان بسیار موثراست. کود جلبک دریایی به شکل پودری یا مایع مورد استفاده قرار می‌گیرد. البته کودهای مایع جلبک دریایی محبوب تر هستند و در بیشتر موارد کودهای مایع در مقایسه با جامد نتایج سریع‌تری ارائه می‌دهند، به این دلیل است که کودهای جامد ابتدا باید تجزیه شده و به حالت محلول درآیند تا گیاهان بتوانند آنها را جذب کنند، در حالی که کودهای مایع به راحتی قابل مصرف هستند. کود پودری و کود مایع جلبک دریایی هر دو در مقادیر مناسب و در زمان معین، مورد نیاز همه گیاهان هستند. این نوع کود ارگانیک برای رشد گیاه مزایای ارزشمندی را فرآهم می‌آورد.